In de Nieuwe Dockumer Courant
van maandag 1 september 1980 troffen we een, door Harke
Iedema geschreven, verslag aan betreffende de
gehouden ”Reünie Anjum” op Zaterdag
30 augustus 1980.
REUNIE ANJUM: ”Een kostelijke dag om nooit te vergeten”
Zaterdagmorgen 30 augustus 1980:
Het is nog rustig in het grootste
dorp van de gemeente Oostdongeradeel. Vanuit het
westen waait een stevige briesje. Gelukkig regent het
niet meer zoals in de afgelopen nacht. Misschien breekt straks de zon wel door
de grauwe wolkenmassa. Het belooft een mooie dag te worden. In de verte kraait
een haan alsof hij zeggen wil: Opstaan Anjumers ………. het is zover.
Vertederd blikt de eeuwenoude toren van de Ned. Herv.
Kerk over de vele huisjes die rondom hem geschaard staan. ”Tjonge, tjonge ……”, fluistert hij zacht voor zich heen, ”was me dat even een
vermoeiend weekje. Maandag zijn de Anjumers
al begonnen het dorp te versieren en dat ging maar door: avond aan avond aan
avond. Het is maar goed dat ik twee paar ogen heb, anders had ik alles nooit zo
goed kunnen volgen.
Donderdagavond die feeërieke
fakkeloptocht van de Anjumer jeugd, opgeluisterd met
de vrolijke klanken van ons aller muziekkorps ”Halleluja”. Later op de avond
een magnifieke gecostumeerde stoelendans in de
feesttent. Wat een vreemde gezichten deze avond, bijna
niemand herkende ik. Gelukkig was spelleider G.W.
Dijkstra, dankzij de microfoon, goed te verstaan zodat ik niet veel behoefde te
missen. Wat een dolle avond was dat toch.
En dan gisteren …… wat een
prachtige dag: geweldig, geweldig en nog eens geweldig. Zo’n
dertig praalwagens zijn aan mij voorbij getrokken. Duidelijk kon ik alles zien.
Allemaal even mooi en allemaal even keurig verzorgd.
Tjonge, tjonge …… wat hebben die Anjumers weer hun
best gedaan.
Ook zag ik Jelle
Piebe’s, besmeurd met pek en veren. Net als toentertijd was hij ook nu met touw vastgebonden aan die
grote boom, vlakbij mij. Ja ja
…… ik kan me dat nog goed herinneren, alhoewel het ongeveer 180 jaar geleden
gebeurd moet zijn. En dan het turfschip ”De Twee Gebroeders” (Visser) en die
motorboot. Wat leuk. Ik weet nog best dat die motorboot werd gebruikt voor het
vervoer van goederen, passagiers en vee van en naar Dokkum.
Och och …… wat vliegt de
tijd.
Oh ja …… die wagen van ”de Syl” met het ophaalbruggetje, dat was ook heel mooi.
Bijzonder leuk dat de Anjumers deze historische
gebeurtenissen weer eens naar voren halen. Maar de overige wagens waren ook
prachtig hoor!
Ook zag ik Koningin Ratjatoe op een hoge draagstoel, door een horde
inboorlingen (waar kwamen dié toch vandaan? Helemaal uit Afrika?) door het hele
dorp gesjouwd. Mensenkinderen: wat zullen dié moe geweest zijn. Tjonge tjonge …… hoe kómen ze toch op het idee.
En wat is het dorp prachtig
versierd. Wacht …… even met m’n vlag zwaaien naar
slager Postma met z’n spek
op het hakblok in de Foarstrjitte, naar schoenmaker Mook, naar kapper Eeltje Postma met z’n scheerattributen. Ja, ja …… ik herken jullie
nog best hoor!
Die uitbeeldingen van oude
volksliedjes op de Mounebuorren vind ik ook geweldig.
En die Nederlandse Munttentoonstelling bij de bejaardenwoningen (dat dubbeltje
toch!!!!), die schitterende kroon bij de molen met
o.a. een afbeelding van onze nieuwe Koningin Beatrix, de vele, vele
sprookjesfiguren, de Friese poppen in Blom’s etalage
(ja, ja …… ik heb U wel gezien hoor Jantje Visser-Hovinga,
toen U er mee bezig was), de herinnering aan 1940/1945, het smakelijke brood
bij Dijkstra’s bakkerij enz. enz. enz. Alles in één woord samengevat:
Fantastisch.
Ook heel fijn vond ik de
kinderspelen op het feestterrein gistermiddag. Dat jonge grut toch, wat deden
ze hun best. En dan die avond voor de grotere jeugd in de feesttent. Tjonge tjonge …… die ”Flamingo’s”
uit Veendam konden er wat van. De Anjumer
Show-band vond ik helemaal het einde. Geweldig, ik
mag wel trots zijn op zo’n muzikaal dorp.
En dan, na zonsondergang, die
unieke straatverlichting en die prachtig verlichte ramen van de Lagere School. Zoveel lampjes heb ik
nog nooit tegelijkertijd zien branden. En dat in deze periode van
energieschaarste. Maar och, voor één keer zal het niet zo erg zijn. Voor enkele
dagen in de zoveel jaar mag mijn dorp best eens ”De lichtstad van Oostdongeradeel” worden genoemd.
In mijn eeuwenoude bestaan heb ik
al heel wat feesten meegemaakt, maar wat ik de afgelopen dagen allemaal te zien
heb gekregen grenst werkelijk aan het ongelooflijke. Wat schreef …… kom …… hoe
heet hij ook alweer? …… och, och …… mijn geheugen
wordt er de laatste tijd niet beter op …… in zijn boek over Anjum?
O ja …… ”Het feestvieren was de Anjumers
in die dagen wel toevertrouwd”. Nou, wat dat betreft kan hij gerust zijn, Wat
dat betreft is er gelukkig niets veranderd. Feestvieren kunnen de Anjumers ook nu nog.
Dankbaar voor alles wat hij de
afgelopen week te zien kreeg, blikt de oude toren op deze winderige morgen nog
eens over de sluimerende huisjes, de versierde straten, de fraaie met
vlaggetjes gesierde molen en de grote feesttent op het sportterrein.
En vandaag, zo had hem vanmorgen
vroeg een rondvliegende duif verteld, zal een dag worden om nooit te vergeten.
Vandaag zal in Anjum een grote bijeenkomst worden
gehouden van Anjumers en oud-Anjumers.
Ook wist de duif nog te vertellen dat men dit een ”Reünie” noemt.
De Anjumer
toren verheugt zich over de dingen die vandaag staan te gebeuren. Straks gaan de deuren van de nu nog slapende huisjes weer open en
zullen honderden mensen zich door de straten bewegen. Straks zullen vele
auto’s naar Anjum komen met reünisten die een dag in
”it âlde doarp” zullen doorbrengen. Straks zullen er vele handen
geschud worden. Straks zal er de blijdschap van herkenning zijn. Ook in dit
opzicht belooft het een fijne dag te worden.
Vol verwachting kijkt hij uit over
het wijdse landschap.
Wat?? …… maar nee, dat kan toch niet? Het is nog zo vroeg in de
morgen.
Ja …… toch …… kijk …… daar komt de eerste auto.
Van opwinding begint zijn hart (het
uurwerk) iets sneller te slaan. Nu gaat het gebeuren.
En wat gebeurde er allemaal in Anjum op deze wel zeer bijzondere dag?
BLIJ WEERZIEN, WAARBIJ SOMMIGEN ELKAAR ONTROERD OMHELSDEN
Tegen
kwart voor negen waren de eerste reünisten op het sportterrein aanwezig. Een
uurtje later was het een drukte van belang bij – en in – de grote feesttent.
Namen werden geschreven op stickers en gespeld op boord of kraag. Deze stickers
zaten, vergezeld van entre- en consumptiebonnen en
een stencil met het dagprogramma, in een envelop die de reünisten bij de ingang
kregen uitgereikt.
Daarna een
blij weerzien van ruim 500 Anjumers en oud-Anjumers die elkaar een hand drukten. Sommigen moesten
even de kat uit de boom zien en keken iets onwennig en vreemd om zich heen. Daarentegen waren er anderen die elkaar metéén herkenden en
al wuivend op elkaar afstoven. Weer anderen omhelsden elkaar ontroerd.
Uitroepen van verbazing (tenslotte worden we allemaal
een dagje ouder nietwaar!) en herkenning waren niet van de lucht. Het werd voor
allemaal een blij weerzien.
”Sjoukje …… Fank …… hoe is’t der mei?”
Sjoukje
Dekema blikt enkele seconden in een behaard gezicht,
maar herkent haar oude buurjongen niet. Na een blik op de sticker in het Fries:
”Ben jij …… Wat ben jij veranderd”. Er volgt een kort gesprekje en na ook haar
man Bart een hand geschud te hebben, vervolgen we – al handjesdrukkend met jan
en alleman –onze weg naar een nog vrijstaande stoel.
Mooi uurtje
Het werd
inderdaad een uurtje (misschien wel het mooiste van de hele dag) om nooit weer
te vergeten. Tegen half elf beklom de voorzitter van ”het Oranjebestuur” Dhr. G.W.
Dijkstra het podium met het verzoek: ”Wij willen graag dat iedereen plaats
neemt, dan komt er koffie”.
Na een
kwartiertje hadden alle reünisten een plaatsje gevonden, hoewel menigeen nog
graag even was blijven praten. In een mum van tijd
zaten ruim 500 mensen aan het ”heerlijk bakje troost”.
Toen nam
de voorzitter opnieuw het woord:
”Geachte
Reünisten van veraf en dichtbij.
Uit naam
van het bestuur van de Oranjevereniging en uit naam van de Anjumer
Burgerij, heet ik U allen heel hartelijk welkom. Burgemeester en Mevr.
Soepboer, Gemeentesecretaris, Dhr. en Mevr. de Graaf,
fijn dat U tijd heeft gevonden om aan onze uitnodiging gehoor te geven. Ook U
een hartelijk welkom.
De meeste
gasten zijn inmiddels aanwezig en genieten van een
kopje koffie. Het zal vandaag voor U en voor ons een drukke dag worden. De oude
vriendschapsbanden worden vandaag weer eens opnieuw aangeknoopt. Vandaag heeft
men elkaar veel te vertellen en over en weer zullen er veel vragen beantwoord
moeten worden.
Wij hopen
dat U hier vandaag in Anjum met ons een prachtige dag
mag beleven en dat U prettige herinneringen aan deze dag mag overhouden. Zij
die in geen jaren in Anjum zijn geweest, zullen veel
oude plekjes missen. Er is de laatste jaren in en om Anjum
nogal veel veranderd. Daarover vanavond meer.
Ook de
mensen van het Rode Kruis hartelijk dank dat U deze dag in ons midden kunt
zijn.”
Na enkele
zakelijke mededelingen betreffende het dagprogramma besloot de voorzitter zijn
openingswoord met: ”Beste mensen, wij wensen U nogmaals een hele
prettige dag toe hier in Anjum met veel plezier. Tot
vanavond.”
De burgemeester
Na een
oorverdovend applaus was het woord aan Burgemeester Soepboer. Hij dankte, mede
namens het Gemeentebestuur, de Oranjevereniging voor de
ontvangen uitnodiging. ”Kostelijk”, aldus de
burgervader, ”om zoiets na Morra in het grootste dorp
van de gemeente Oostdongeradeel te mogen meemaken.
Wat een blijde gezichten, het belooft een fijne dag te
worden”. Dat Burgemeester Soepboer ook bekenden zag bewijst zijn volgende
uitroep: ”Gâtske …… ik kin dy
net meer” en ”Dou bist Ida??”
Oostdongeradeel’s eerste burger besloot z’n
toespraak door iedereen een kostelijke dag toe te wensen met veel zon en vroeg
een daverend applaus voor het organisatiecomité.
Overvolle feesttent
Van elf
tot twaalf uur waren de Anjumer inwoners uitgenodigd
om kennis te maken met de reünisten. Dankbaar werd hiervan gebruik gemaakt,
zodat in dit uurtje bijna geen stap te doen was in de overvolle tent. Opnieuw
werd uitgebreid kennis gemaakt met oude vrienden, familie, buren en kennissen.
Precies
twaalf uur verzocht de voorzitter vriendelijk doch dringend: ”Anjumers …… wilt U nu de tent
verlaten?”
Maar ach …… hoe gaat dat. Er is nog
zoveel te bepraten, vlug die en die nog even een hand geven. ”Weet je nog van
toen en toen?” en ”Weet je dit en weet je dat nog?” Dat het enkele
reünisten soms iets teveel werd
bewijst de volgende uitspraak: ”t Is toch zonde dat je alle mensen niet meer
kent”. En wat te zeggen van dit onderonsje: ”Ha Alie
…… is dit je man?” ”Nee …… dit is mijn broer Freerk”. ”Oh …… ik meende al dat
je eerste man er anders uitzag”.
Een half
uur later verzocht de voorzitter opnieuw en nu zeer dringend de Anjumers om de tent te verlaten. Daarna konden de reünisten
aan het grote buffet hun lunchpakket en koffie halen. Ondanks de duidelijke aanwijzing
van de voorzitter hoe te lopen, werd het hier dringen geblazen. Weer werden
andere oud-Anjumers ontmoet, handen geschud,
herinneringen opgehaald en …… op schoenen en tenen getrapt. Maar op zo’n dag neemt niemand iemand iets kwalijk. Op zo’n dag mag er best eens iets fout gaan. Na de maaltijd
werd gezamenlijk het Fries Volkslied gezongen.
Foto-exposities
’s Middags
was er voor de reünisten een indrukwekkend programma samengesteld. Vanaf 13.00
uur was er gelegenheid de molen en de beide kerken, incl. orgelspel) te
bezichtigen. Verder waren er foto-exposities van oud-Anjum
in de Chr. Lagere School en in het gemeenschapscentrum ”de Dobbe”.
Ook stonden er bij de molen twee
bussen gereed waarmee de reünisten de omgeving van Anjum
konden bezichtigen. O.a.
werden bezoeken gebracht aan Lauwersoog,
Oostmahorn en Ezumazijl. Van
deze, telkens ongeveer een uur durende, rondrit werd
dankbaar gebruik gemaakt. Tevens kon men op het sportterrein volksspelen
meemaken. Variatie genoeg dus.
Concert
Om 15.00
uur gaf de oud-Anjumer Harke
Iedema een ”Reünisten-concert” in de Geref.
Kerk. Hij vertelde dat hij zo’n 30 jaar geleden onder
hoede van de toenmalige organiste Hieke
Holwerda (gelukkig in de kerk aanwezig) z’n eerste
psalmvers in de Geref. Kerk had begeleid. Het was nog
in de periode dat men in Anjum niet ritmisch zong.
Daarom had hij voor dit programma twee niet-ritmische psalmbewerkingen van Jan
Zwart uitgekozen n.l. Psalm 84 en Psalm 75.
Na twee orgelkoralen van Joh.
Seb. Bach speelde de oud-Anjumer organist de bekende variaties over ”Een Thema
van Purcell” van Jac. Bonset. Harke
Iedema vertelde dat deze compositie ook gespeeld was
bij de ingebruikname van het gerestaureerde orgel in 1961 door de toen
aangetrokken gast-organist Makkes van der Deyl. Zoals bekend ging dit orgel bij de kerkbrand van 1967
geheel verloren.
Tenslotte
op verzoek een indrukwekkende Fantasie over het lied ”Dankt, dankt nu allen
God”. Erg jammer dat, vanwege een halsstarrige toets, een compositie van César Franck moest komen te
vervallen.
Een
daverend applaus, hulde van de oud-Anjumer organiste Hieke Holwerda, bloemen en een geschenkenbon mocht de oud-Anjumer organist Harke Iedema in ontvangst nemen. Tenslotte
werd gezamenlijk het ”Wilhelmus” gezongen.
”Moorddadig”
Na afloop
van dit concert troffen we Barteld en Jeltje (Postma) in De Dobbe, even ”bekomend” van alle
drukte. Vier en twintig jaar geleden vertrokken ze naar Canada. Op 29 juli j.l. zijn ze in Anjum gearriveerd
en hopen 4 september a.s. weer te vertrekken. Op onze vraag aan Barteld hoe hij deze dag ervaart, moet hij even nadenken.
Dan ineens dat ene, alles omvattende woord: ”Moorddadig”.
”Dat mag niet in de krant hoor”, waarschuwt Jeltje. ”Jawel,
dat mag best”, antwoordt Barteld, ”Ze weten best wat
ik bedoel”. ”En weet je ……”, vult Jeltje aan, ”het is
prachtig om je hele familie, al je kennissen weer eens te ontmoeten”. ”Weet je
wel”, onderbreekt Barteld
haar, ”dat mijn broer Thomas uit Zuid-Afrika en mijn zuster Martje
uit de Verenigde Staten hier ook zijn? Ze hebben elkaar in 41 jaar niet
gezien”.
Dan ben je echt even stil. Dan kun
je dat alles omvattende woord van Barteld begrijpen.
Dan wordt het je ineens duidelijk wat zo’n reünie voor
veel mensen betekend. Dan ben je het organisatie-comité
zo enorm dankbaar voor deze gigantische mooie dag. Duidelijk hebben die twee Ald-Eanjumers het hier geweldig naar hun zin.
Broodmaaltijd
Tegen vijf
uur in de middag waren alle reünisten weer bij de feesttent aanwezig voor soep
en een broodmaaltijd. Ook dit was weer piekfijn georganiseerd. Wat een
belevenis: één groot huisgezin van ruim 500 mensen gezamenlijk aan tafel te
zien zitten. Na afloop nam voorzitter G.W. Dijkstra opnieuw
het woord:
”Wij hopen
dat U allemaal tot nu toe een gezellige dag heeft gehad en dat U veel oude
bekenden heeft ontmoet. Vandaag heb ik nogal eens gehoord: ”Wat ben jij
veranderd”, waarop dan soms het laconieke tegenwoord
kwam: ”Maar jij ook”.
Ja
beste mensen, zo gaat het. Allemaal worden we een dagje ouder, al menen we vaak
zelf van niet. Ik denk dat het met ieder mens zo is dat we in ons hart jonger
zijn dan de werkelijkheid is.
Voor U,
reünisten, is het ongetwijfeld een drukke dag geweest. U heeft
kennis kunnen nemen van de veranderingen in ons dorp. Op enkele wil ik nog Uw
aandacht vestigen”.
Veranderingen
Vervolgens
wees de voorzitter op de veranderingen die in Anjum
hebben plaats gevonden. Over de verdwenen Loanen, de
verdwenen Franse Kazerne, de oude School aan de Rederijwei, de Chr. Lagere
school, het Buma-hûs, zalen Mosselman enz. Maar ook
wees hij op het vele wat ervoor in de plaats is gekomen. Een nieuwe Geref. Kerk, een nieuwe Chr. Lagere School, een prachtig
gerestaureerde Ned. Herv. Kerk, een piekfijne
gerestaureerde molen die nu dienst doet als V.V.V.-kantoor.
Een trekpleister voor de vele toeristen.
Dhr.
Dijkstra besloot z’n speech met:
”Zo heeft U vandaag kunnen zien dat er hier de afgelopen jaren
veel veranderd is. Wij missen veel ouds maar we
hebben er ook veel nieuws voor teruggekregen.”
Dank
Namens de
reünisten dankte Tamme de Vries het Bestuur van de Oranjevereniging voor deze
geweldige dag. Voorzitter Dijkstra dankte tenslotte alle reünisten voor hun
aanwezigheid, de Fam. van
Kammen voor het verzorgen van ”natje en droogje”, alle medewerkers en
medewerksters achter de schermen (denk maar aan het klaarmaken van o.a. 500
lunchpakketten) en het organisatie-comité bestaande
uit: Dhr. G.W. Dijkstra voorzitter, Dhr. W. Castelein secretaris, Mevr. J. Dijkstra-Visser
penningmeesteresse, Dhr. F. de Beer, Dhr. Braaksma, Dhr. F. Faber, Mevr. D.
Holwerda-van der Veen, Dhr. A. de Jong en Mevr. R.
van der Zee-Sinnema. Spontaan werd hen het ”Lang
zullen ze leven” toegezongen. Tot zover het officiële gedeelte van de dag.
Om 19.00
uur werd de grootse optocht van de vorige dag nog eens herhaald, terwijl tot
besluit van deze unieke reünistendag een gezellige samenkomst werd gehouden in
de tent m.m.v. het zangkoor ”Sursum Corda”, de muziekvereniging ”Halleluja” en de Anjumer Volkdansgroep.
Magistraal
Opnieuw heeft de eeuwenoude toren
van de Ned. Herv. Kerk een magistrale dag meegemaakt.
Wanneer de Anjumers zich ter ruste begeven,
blikt hij nog eens over het slapende dorp. En zachtjes fluistert hij voor zich
heen: ”Dit was een kostelijke dag. Een dag om nooit te vergeten”.