Wilhelmus
Tanckes beledigde ”Heilige maagd”
Boeiend boek over ”Anjumer martelaar”
Dokkum – De Anjumer ”martelaar” Wilhelmus Tanckes is ruim vierhonderd jaar na zijn dood tot leven
gewekt. Dat is gebeurd door oud-Anjumer Harke Iedema. De directeur van de
Muziekschool N.O. Friesland heeft in zijn spaarzame vrije tijd een historische
roman geschreven op basis van ware gebeurtenissen.
Zo’n
klus is Iedema (55) best toevertrouwd. In 1976
verscheen van zijn hand het boek ”Van Anigheim tot Anjum”. Dit bleek niet alleen een gedegen, maar ook een
zeer leesbaar boek over de historie van Anjum. Bij de
naspeuringen voor deze publicatie stuitte hij op het verhaal van Anjumer Wilhelmus Tanckes die de
”reyne joncvrou Maria en
moeder Godts” had beledigd. De verwikkelingen rond de
Anjumer werden een apart hoofdstuk. Harke Iedema nam zich voor ooit
nog eens een apart boek over de kleurrijke Anjumer te
schrijven.
Reformatie
Inmiddels
is het zover. Bij het Grafisch Centrum in Metslawier
verschijnt dezer dagen het boek ”Willem Taeckes uit Anjum”. Het is een meeslepend avonturenverhaal geworden,
een jongensboek in de stijl van de beroemde Sibe van Aengium’s ”Smokkelaars van de Skans”.
Iedema
neemt de lezers mee op een reis naar het Anjum en Dokkum van
Zware straffen
Er wordt
door de kerk een zogenaamde geloofsrechtbank ingesteld. Ieder die met de nieuwe
leer is besmet moet door deze beruchte Inquisitie worden gevonnist en dat liegt
er niet om. Ketters worden zwaar gestraft. Hun goederen worden verbeurd
verklaard, ze worden gevangen gezet, gemarteld, verbannen en als dat allemaal
niet helpt ter dood gebracht.
Willem Taeckes is een trouw lid van de Anjumer
parochie. Hij draagt de Heilige Moederkerk een warm hart toe. Toch is hij het
met bepaalde zaken binnen de kerk niet eens en hij steekt dat niet onder
stoelen of banken.
Op een
goede dag gaat hij naar Dokkum waar z’n ”pake” woont die jarig is. Ook
de Dokkumer kapelaan komt pake feliciteren. Er
ontstaat een fel twistgesprek tussen Willem en de kapelaan. De woordenstrijd
krijgt verstrekkende gevolgen.
Vechtpartij
Voor een
aantal Anjumers en dan met name
pastorie- en Dowemastatebewoners (nu boerderij Piet
Bakker) wordt het een spannende tijd. De Dokkumer kapelaan en de Anjumer vicares smeden een snood
plan met alle gevolgen van dien. Zo moet de Anjumer
bevolking toekijken dat soldaten uit Dokkum alle
huizen doorzoeken. Op de Molenbuurt komt het zelfs tot een vechtpartij.
Veel Anjumers, waarvan Iedema de
meeste namen aan de archieven ontleende, komen in het historisch
verhaal voor. Zo maakt de lezer kennis met de bij de bevolking geliefde pastoor
Low, diens minder geliefde vicares
Johannes en de oude Lieske,
de huishoudster van beide pastoriebewoners. Tevens leert hij Willem’s ouders, Taecke en Hiltsje, kennen die aan de Kerkstraat wonen. Maar ook Willem’s vriendin Ytske, die
dienstbode op de Dowemastate is, verschijnt op het
toneel. Ook gaat de lezer op bezoek bij grietman Foecks
van Dockum en bij Wylke van
Holdinga die op Abbewier
woont.
Als
Willem de eredienst niet meer serieus neemt en zich spottend over de heilige
maagd en moeder Gods heeft uitgelaten wordt hij veroordeeld. Hij krijgt een
gele met duivels beschilderde mijter op het hoofd en wordt een uur vastgebonden
op het schavot voor de Kanselarij in Leeuwarden. Daarna wordt met een ijzeren
pen zijn tong doorboord. De zondag daarop moet Willem Taeckes,
getooid met mijter en twee waskaarsen in z’n handen
voorop lopen bij een processie in Anjum. Op z’n borst en rug draagt hij het opschrift: ”deze heeft
beledigd de reyne Joncvrou
Maria”.
Hoe het
uiteindelijk met Willem afloopt ……?
Tja,
daarvoor zult u toch echt het boek moeten lezen.
Nieuwe Dockumer Courant, oktober 1995